Zoeken in notariële archieven
Notariële akten zijn een rijke bron voor voorouderonderzoek. Ze bevatten allerlei gegevens over betrokken personen (naam, leeftijd, verwantschap, beroepen en functies), gebouwen en bedrijven. Het Westfries Archief beheert notariële akten over de periode 1552-1935. Ze zijn verdeeld in twee tijdvakken:
- oud-notarieel archief, 1552-1842
- nieuw-notarieel archief, 1843-1935
Een akte zoeken
Om de toegankelijkheid van het notarieel archief verder te verbeteren hebben medewerkers van archieven in het verleden diverse indexen gemaakt op de akten van vóór 1812. Dit betreft vooral indexen op de oud-notariële archieven van dorpen uit onze regio.
Het vinden van niet-geïndexeerde akten kan heel tijdrovend zijn. Dat was voor de notarissen zelf al zo. Zij hielden daarom vaak een klapper bij op datum en/of op naam. Begin negentiende eeuw kwam er een uitgebreider soort klapper bij: het repertorium.
Als u op zoek gaat naar een akte, raadpleegt u als eerst ons overzicht van genealogische bronnen. Via deze lijst kunt u zien welke bronnen geïndexeerd zijn. De overige bronnen kunt u doorbladeren, eventueel met behulp de klappers en repertoria.
Zoeken via indexen
Een gedeelte van de akten op het oud-notarieel archief is geïndexeerd. Er zijn verschillende indexen:
- Indexen op onze studiezaal
Een kaartsysteem op de eerste twintig inventarisnummers van Hoorn. U kunt het systeem opvragen via de medewerkers van onze studiezaal.
Een index in boekvorm op de notariele archieven van Benningbroek, Sijbekarspel, Opmeer, Spanbroek, Obdam en Hensbroek. Deze index is beschikbaar in onze zelfbediening. - Index bij het Noord-Hollands Archief
Een kaartsysteem op de akten van Enkhuizen en Hoogwoud.
Voor meer informatie over dit kaartsysteem kunt u terecht bij het Noord-Hollands Archief. - Index via onze website
Via onze website kunt u zoeken in een groot deel van de akten van notarissen die in de dorpen waren gevestigd. Voor een actueel overzicht raadpleegt u onze zoekingang op genealogische bronnen.
Tips voor het zoeken met behulp van de index via onze website
De geïndexeerde voornamen en achternamen uit akten van het ONA zijn gestandaardiseerd. U kunt zoeken op één of meerdere personen met behulp van de +.
In de zoekresultaten wordt verwezen naar een aktenummer. Deze zijn vaak niet gekoppeld aan de juiste scan. U kunt wel bladeren naar de scan. Let op: op de scan staan meerdere nummers, waaronder een pagina-, scan- en/of aktenummer.
In de zoekresultaten staat veel extra informatie over de personen uit een akte, waaronder de rol van een persoon, beroep en woonplaats, maar ook de relaties tussen personen. Deze informatie vindt u als u klikt op de + voor een naam.
De maker van de notariële index heeft gedurende zo’n dertig jaar een enorme kennis opgebouwd over individuele personen. De belangrijkste bron was de database zelf. Met behulp daarvan zijn personen die zonder achternaam in een akte voorkwamen, vaak toch van een - elders gevonden - achternaam voorzien. Bij vermeldingen in de index met “!” of “(!)” is dit het geval. Hieronder een verklaring van varianten van het gebruik van uitroep- en vraagtekens:
| ! | aan een andere bron ontleend gegeven. Dit kan zijn uit andere primaire bronnen (notarieel archief, DTB, oud-rechterlijk archief etc.) of uit aanwezige genealogieën, literatuur of kaartsystemen (bijvoorbeeld collectie Koeman en collectie Schneiders) |
| (!) | alles wat hiervóór staat is aan een andere bron ontleend |
| ? | onzeker, maar waarschijnlijk gegeven |
| ?? | zeer onzeker, slechts een mogelijkheid |
| ?! of ?(!) | geeft een vermoeden weer, dat aan een andere bron is ontleend |
| ??! | speculatie ontleend aan een andere bron |
| (?!) | dit gegeven staat zo in de akte, maar er is reden om aan de juistheid ervan te twijfelen |
| (?) |
dit gegeven staat zo in de akte, maar er is reden om aan de juistheid ervan te twijfelen; de grond voor twijfel in de akte zelf te vinden |
Zoeken via klappers en repertoria
De akten zijn per plaats en per notaris op datum geordend. Als u op zoek wilt gaan naar een akte die nog niet geïndexeerd is, raadpleegt u de klapper en/of het repertorium uit de plaats en periode waar u wilt gaan zoeken. De klapper vindt u vaak vooraan of achteraan in de scans van een boek, maar zijn in sommige gevallen ook gebonden in een eigen band.
In het repertorium staan altijd een aantal kolommen. Daarin staat bijvoorbeeld de datum, maar ook de naam en woonplaats van degene die de akte liet opmaken. De middelste kolom geeft een samenvatting van de inhoud. Belangrijk zijn de twee smalle kolommen aan de linkerkant. Hier staat een doorlopende aktenummering. Staat het nummer onder de kolom minuut, dan betreft het bijvoorbeeld verkoopakten van onroerend goed, hypotheek, openbare verkopingen, testamenten en boedelscheidingen. Akten onder de kolom brevet waren maar heel kort juridisch van belang. Denk bijvoorbeeld aan een eenmalige machtiging of procuratie, een huwelijkse toestemming, een verklaring van eigendom of een doorhaling of vermindering van hypothecaire inschrijvingen. Van minuutakten moest de notaris de originele akte in zijn archief bewaren, van brevetakten niet. In sommige repertoria staat naast de doorlopende nummering van alle opgemaakte akten ook een nummering die de daadwerkelijk aanwezige akten aangeeft.
Protestregister
Van veel notarissen zijn behalve repertoria en akten ook de zogenoemde “protestregisters” bewaard gebleven. Deze bevatten afschriften van wissel- en chequeprotesten volgens het Wetboek van Koophandel.
