• 

Moeders en zonen

In gemeente-archieven vind je over het algemeen weinig over wat “men” in het verleden vond of dacht. Als je bedenkt dat we in de loop der jaren over verschillende zaken totaal anders zijn gaan denken, is het leuk eens een archiefstuk te bekijken dat iets zegt over de mores van zo’n vijftig jaar geleden. 

In 1958 krijgt burgemeester J.P. Straathof van Hensbroek het toneelstuk “Moeders en zonen” van Hanno van Wagenvoorde ter beoordeling voorgelegd. Hij acht het stuk ongeschikt voor Hensbroek. In een brief aan het Werkverbond Katholiek Amateurtoneel (W.K.A.) te Amsterdam beklaagt hij er zich over dat een dergelijk stuk verkrijgbaar is in een bibliotheek die door die het W.K.A. in het leven is geroepen.

1443 Archief van het Gemeentebestuur Hensbroek (1953-1978), inv. nr. 367. Stukken betreffende het toezicht op toneelvoorstellingen, 1957-1958

De zaken waar burgemeester Straathof zich aan stoort, komen ons nu belachelijk voor. De niet zo progressieve maar zeker niet wereldvreemde burgervader voelt zich verantwoordelijk voor de normen en waarden binnen zijn gemeente. Met zijn kritiek verwoordt hij de gevoelens van een groot deel van de Hensbroeker samenleving in die tijd. Het stuk geeft haarscherp aan hoe de denkwereld van de mensen in een halve eeuw is veranderd.

“Moeders en zonen, toneelspel in drie bedrijven door Hanno van Wagenvoorde.
Nr. 1549 van de Ned. Bibliotheek voor het Amateur Toneel. Stichting van de Ned. Amateur Toneel Unie (N.A.T.U) en het Werkverband voor katholiek Amateur Toneel (W.K.A.)

Ontoelaatbare of minder passende fragmenten:
Martha (moeder van 4 kinderen), verklaart nog steeds van Steven te houden, verklaart zelfs dat hij de enige is waarvan ze ooit gehouden heeft, ondanks haar huwelijk en ondanks haar kinderen…
Fred wil beeldhouwer worden – voert met Steven een heel gesprek over naakte vrouwen en naakttekeningen.
Ellen heeft tijdens de oorlog een Canadese vlieger verborgen – verklaart met hem geslapen te hebben – verwacht een baby van hem.
Bernard is predikant geworden – verklaart nooit in God geloofd te hebben.

Pikante woorden of uitdrukkingen:

1. 1. Blote billen gezichten
   2. Strontgezellig
   3. Verrot goed
   4. Taart als een pleedeksel
   5. Verdomd interessant
   6. Dat meisje heeft te weinig sexappeal
   7. Stichtelijke boeken in een kast zijn net als stijve boorden van een dominee – ze brengen een schijn van deugd waarmee je veel ondeugd kunt bedekken

Samenvatting:
Pikant stuk met weinig inhoud – zit weinig opvoedends in en is allesbehalve cultureel te noemen – een dergelijk stuk is bij een groot percentage van het publiek niet gewild – bij opvoering gooit een toneelvereniging haar goede naam te grabbel.

Eindconclusie:
Afgekeurd voor opvoering te Hensbroek”

Ook de reactie van het landelijk bestuur van het Werkverband Katholiek Amateur is er nog. Het werkverband stelt dat ten aanzien van dit stuk de meningen verschillen. Voor de één is het stuk aanvaardbaar, voor de ander niet. Het is bepaald niet zo dat met name Katholieken zich tegen het stuk verzetten. De verschillen in opvatting lopen dwars door Katholiek en niet-Katholiek heen.

 

Afbeelding: Burgemeester J.P. Straathof van Hensbroek. (uit de collectie krantenfoto’s van het NHD)