Opbouw na de ramp van 1916

De Omringdijk bij Andijk had het zwaar te verduren tijdens de stormnacht van 13 op 14 januari 1916. Gelukkig was de dijk niet bezweken. In andere delen van het land, waaronder Waterland, was dat anders. Daar waren de dijken wel doorgebroken en was er veel schade. In Andijk moesten de mensen de handen uit de mouwen steken om de schade van de storm weer te herstellen. Niet alleen aan de dijk, ook aan de huizen en de wegen.

De schade in Andijk
De Enkhuizer Courant bericht in de dagen na de storm over de eerste herstelwerkzaamheden. De bewoners wilden de dijk zo snel mogelijk herstellen. Mocht er onverwachts weer een storm opsteken dan zou de zwaar beschadigde dijk het niet houden. Zo’n 1600 man en bijna honderd paarden waren hard aan het werk. De Dijkgraaf en drie ingenieurs van de Waterstaat kwamen op bezoek om aanwijzingen te geven. In de weken en maanden die volgden waren er verschillende initiatieven om geld in te zamelen voor de slachtoffers. Er waren collectes en er werd een herinnerings-album aan de ramp uitgegeven met daarin foto’s van de overstroomde stukken land. De herstelwerkzaamheden aan de dijk duurde maanden. Veel huizen in het dorp werden onteigend om plaats te maken voor de bredere en hogere dijk. Er kwamen nieuwe wegen, bruggen en huizen. Het aangezicht van het dorp veranderde voorgoed.

Kritiek
Na de storm was er veel kritiek op het dijkonderhoud. De toestand van de dijk was al voor de storm niet best. De dijkwacht functioneerde niet goed, de dijkmagazijnen en noodmaterialen konden niet worden gebruikt vanwege verwaarlozing. Het was duidelijk dat de organisatie rondom het onderhoud van de dijk moest worden gewijzigd. In verschillende verslagen en rapporten is terug te lezen hoe men op zoek ging naar een oplossing. De ramp van 1916 leidde uiteindelijk tot de oprichting van het Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier. Deze instantie werd verantwoordelijk voor alle zeeweringen in Noord-Holland boven het Noordzeekanaal, waaronder ook de Westfriese Omringdijk. De lokale waterschappen, in Westfriesland de ambachten Drechterland en de Vier Noorder Koggen, waren niet langer verantwoordelijk voor het dijkonderhoud. De ramp van 1916 was ook een belangrijke motivatie voor de overheid om door te gaan met het plan om de Zuiderzee af te sluiten.

Geselecteerd uit onze collectie
124E118 Herinnerings-album van den grooten watersnood van januari 1916 (Amsterdam 1916).
163F421 Rapport van de Commisie van Advies inzake verbetering van den Drechterlandschen Noorderdijk vastgesteld 6 Juli 1916 (Hoorn 1916).
118I44 P. Ruitenberg, De bange januarinacht. Stormramp Andijk 1916 en nasleep (Bovenkarspel 1988).
1562 Ambacht van Westfriesland genaamd Drechterland en hoofdingelanden van Westfriesland (Drechterland).
1558 Ambacht van Westfriesland genaamd De Vier Noorder Koggen, college van hoofdingelanden van Westfriesland (Vier Noorder Koggen) en de NV Lokaal Spoorweg Maatschappij ‘Hollands Noorderkwartier’.

Wilt u meer weten over de watersnoodramp van 1916? Zoek dan verder in onze collectie.