Andere tijden

De Franse revolutie stond voor vrijheid, gelijkheid en broederschap. Napoleon veroverde half Europa in naam van deze revolutie. In 1795 werd het huidige Nederland deel van Frankrijk. Eerst als Bataafse Republiek en als Bataafs Gemenebest, later als koninkrijk met als koning de broer van Napoleon. In 1813 was Nederland weer onafhankelijk.

Zuivering van rangen
Deze staatkundige veranderingen waren een hele omwenteling. Uiteraard had dit ook zijn weerslag op de gewone mensen. De politiek rangen werden gezuiverd, ook op plaatselijk niveau. Alle ambtenaren werden ontslagen. Een publicatie van 30 maart 1798 schrijft voor dat teneinde ‘intriganten’ en ‘schijnpatriotten’ te weren ‘stads-ambtenaren’ in het vervolg aan twee eisen moesten voldoen. Namelijk een verklaring dat zij ‘behoorlijk’ aanwezig waren geweest bij grondvergaderingen en een certificaat waarin stond dat de betrokken burgen een ‘braaf Nederlander’ was.

Lopende band werk
Alle ontslagen ambtenaren, zoals turfdragers, klokkenisten, handwerkslui, stadschirurgijnen, paardenslepers, stadsvroedvrouwen en alle anderen, moesten weer opnieuw solliciteren naar hun functie. En dus moesten zij de verklaring en een certificaat zien te regelen. Referenties waren ook nodig in de verklaring en het certificaat. Het werd een lopende band werk, mannen schreven in groepjes voor elkaar referenties. De vrouwen schreven meestal afzonderlijk, soms werden de brieven voor hen geschreven. Wellicht hierdoor waren vrouwen minder succesvol in het terugkrijgen van hun oude functie.

De hoogste functies
Maar de allerhoogste functies bleven ongemoeid. Dit was conform het landelijke beeld. Er was een grote continuïteit in het hogere ambtelijk/bestuurlijke apparaat tijden deze periode waarin er zoveel veranderde. Al deze interessante stukken zijn terug te vinden in de oude archieven van de steden en dorpen van Westfriesland. Bijvoorbeeld in het Oud Archief Enkhuizen.

Wilt u meer weten over deze interessante periode? Lees dan hier verder.

Geselecteerd uit onze collectie
0120 Oud Archief Enkhuizen
141K10 J.M.F. Fritschy, De patriotten en de financiën van de Bataafse Republiek : Hollands krediet en de smalle marges voor een nieuw beleid (1795-1801) (Den Haag 1988)
141R7 J.I. Isreael, De Republiek 1477-1806 (Franeker 2011)
136F6 H.W. Saaltink, ‘Bedaarde Hollandse revolutie: Hoorn in de Franse tijd: 1795-1813, in: Oud Hoorn, jrg. 17 (1996)
153H37
 Paula C.M. Schölvinck, A.M. Elias, met medewerking van H. Boels, Volksrepresentanten en wetgevers: de politiek elite in de Bataafs-Franse tijd 1796-1810 (Den Haag 1991)