• 

De beschonken predikant

Johannes Hartenberg was dertig jaar lang, van 1659 tot 1689, de predikant van Hoogkarspel. Jarenlang verliep dit waarschijnlijk goed. Maar vanaf 1673 lijkt er iets mis te gaan. In 1673/1674, 1677 en 1689 werd Hartenberg beschuldigd van alcoholmisbruik. In totaal gaan zestien aktes, opgemaakt bij verschillende notarissen, over het drankprobleem van Hartenberg.

De geschiedenis begint met 6 aktes uit mei 1673. Hartenberg werd ervan beschuldigd dat hij zich op 15 april 1673 ten buiten was gegaan aan alcoholische versnaperingen. Twee getuigen verklaarden, op verzoek van vier ouderlingen van de gereformeerde kerk in Hoogkarspel, dat zij de predikant dronken hebben zien rondlopen. Dit kon Hartenberg niet over zijn kant laten gaan. Op zijn verzoek verklaarde het herbergiersechtpaar van de herberg ‘het huis van Ruige Volkert', gelegen op de driesprong van Westwoud, dat op 15 april de predikant niet dronken was. Hartenberg was wel in hun herberg geweest, maar had daar slechts ‘een halfje brandewijn' gedronken tegen de kou nadat hij verkleumd uit de schuit van Abbekerk naar Hoorn was gestapt. Ook de chirurgijn, bij wie Hartenberg zich op 15 april had laten scheren, verklaarde dat Hartenberg niet dronken was. Verder vond Hartenberg nog een man en een vrouw bereid waren om te verklaren dat hij die dag niet dronken was.

Een reactie van de kerkenraad bleef niet uit. Het begint erop te lijken dat een geschil tussen de predikant en de kerkenraad op deze manier werd uitgevochten. Of was de predikant van Hoogkarspel echt zo dronken dat hij 'staende (…) te wateren met een kaerse in de handt, tot tegen de deuren uyt' bij het bezoeken van een ziek lid van de kerk? Wilt u meer weten over de dronken predikant? Klik dan hier.