Belangrijk 17e-eeuws archief gezamenlijk gedigitaliseerd
- Gegevens
Westfries Archief, Erfgoed Leiden en Waterlands Archief hebben samenwerking gezocht om drie archieven uit de zeventiende eeuw te digitaliseren. Met subsidie van Bureau Metamorfoze is het nu mogelijk om Particuliere Notulen van de vergaderingen van de Staten van Holland van de drie steden Medemblik, Leiden en Purmerend digitaal te raadplegen.
De Staten van Holland waren het hoogste bestuursorgaan van het in politiek en economisch opzicht belangrijkste gewest van de Republiek (1588-1795). In de Staten hadden 15 steden zitting, ieder met één stem. Ook de adel had één stem. De archieven van de Staten berusten in het Nationaal Archief en zijn van onschatbare historische waarde.
Particuliere Notulen van de vergadering van de Staten van Holland betreffen de notulen van de stadspensionarissen van de steden. Iedere stadspensionaris handelde vanuit een eigen gezichtspunt. Vertegenwoordigers van een stad hadden geen zelfstandige beslissingsbevoegdheid. Zij hielden daarom geregeld ruggespraak met hun stadbestuur. De particuliere notulen geven daarmee een unieke inkijk in het besluitvormingsproces in de Staten van Holland en zijn een aanvulling op de gedrukte resoluties. Ze geven meer informatie over de gang van zaken bij de Staten van Holland, waardoor we een beter inzicht krijgen in het besluitvormingsproces in de zeventiende eeuw.
De drie archieven sluiten perfect op elkaar aan. De particuliere notulen van Medemblik beslaan de periode 1602-1666, van Purmerend 1601-1675 (met een hiaat van 1624-1627 en 1658-1673) en Leiden 1666-1689. Daarmee beslaan deze een groot gedeelte van de zeventiende eeuw. Belangrijke gebeurtenissen worden dan ook in deze notulen behandeld, denk hierbij aan:
• de vredesonderhandelingen voor het Twaalfjarig Bestand (1609-1621);
• de bestuursperiodes van de stadhouders Maurits, Frederik Hendrik, Willem II en Willem III;
• het tussenliggende eerste stadhouderloze tijdperk;
• de vredesonderhandelingen voor de Vrede van Münster (1648);
• de Engelse oorlogen;
• internationale politieke kwesties.
Ook allerlei binnenlandse kwesties in het gewest Holland komen aan de orde, zoals religie (de godsdienststrijd binnen de gereformeerde kerk tussen Arminianen en Gomaristen), handel, waterstaat, inpolderingen en de staatsfinanciën. Een bijzondere beschrijving is gevonden in de notulen van oktober 1608. De stadspensionaris van Medemblik schrijft over een octrooiaanvraag van een “brilman” die een “instrument” heeft uitgevonden waarmee “zeer verde gesien conde werden.” Het gaat hier ongetwijfeld om een telescoop, vóór Galileo Galilei in 1609 zijn telescoop op de planeten richtte.
De drie archieven van de drie steden kunnen nu volledig digitaal geraadpleegd worden op de websites van de drie archiefinstellingen:
Particuliere Notulen Purmerend (1601-1675 hiaten: 1624-1627 ; 1658-1673) – Waterlands Archief
Particuliere Notulen Medemblik (1602-1645) – Westfries Archief
Particuliere Notulen Leiden (1666-1668) – Erfgoed Leiden
Zie de Particuliere notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot van het Huygens Instituut.