Archiefkistje blijkt bewaarplaats stadsrecht Enkhuizen

Gegevens

In De Twee Wezen in Enkhuizen (Westerstraat 109) is momenteel de expositie "onbekende schatten uit de gemeentelijk collectie" te zien. Eén van die schatten is een langwerpig houten kistje met daarop de volgende tekst:

Enchuijsen stadts previlegie
geven een soedanige vrijh[eid]
als Medenblick heeft
Ao. 1355

De tekst is een rechtstreekse verwijzing naar het stadsrecht van Enkhuizen, dat in het Westfries Archief wordt bewaard. Zat dit eeuwenoude stuk perkament oorspronkelijk wellicht in dit kistje? Om dit te onderzoeken hebben we de binnenmaten opgemeten.

De langwerpige uitsparing is 42 cm. lang, 2,5 cm. breed en 2,8 cm. hoog. Het 36 cm. brede (en 25 cm. hoge) stadsrechtcharter zou er dus in hebben gepast, mits het opgerold was. In de ronde uitsparing (diameter: 6 cm.) zat het grafelijk zegel. Sinds en tot wanneer dit de bewaarplaats was, blijft nog de vraag. Er is een etiket opgeplakt met een tekst in zeventiende-eeuws handschrift, maar het kistje kan ouder zijn.

Misschien is de ouderdom met dendrochronologisch onderzoek of een andere methode vast te stellen. Hoe dan ook, het kistje zal samen met andere charterkistjes in het stadhuis in een speciale archiefkast hebben gelegen. Zo’n “loketkast” had tenminste drie sloten met verschillende sleutels, zodat deze alleen door een aantal stedelijke functionarissen samen kon worden geopend. Denk daarbij aan de schout, een burgemeester en de stadssecretaris. Of ook Enkhuizen werkelijk zo'n loketkast had, valt door archiefonderzoek waarschijnlijk wel te achterhalen.
De presentatie van het kistje als “onbekende schat” is overigens niet helemaal terecht. In de catalogus van de gemeentelijke collectie staat het keurig vermeld als “aktedoos” waarin het stadsrecht werd bewaard.

Stadsrecht Enkhuizen, 27 januari 1356.