Westfriese Kaart

Bekijk op de Westfriese Kaart digitale kaarten vol met historische verhalen uit de regio Westfriesland. Kijk naar de veranderingen in het landschap en lees de bijzondere verhalen. Bij ieder verhaal staat een historische foto die u met Google Streetview kunt vergelijken. Zo komen heden en verleden samen. 

Lees meer...

Westfries Stuk van het Jaar 2014

Het Westfries Archief doet mee met de landelijke verkiezing Stuk van het Jaar 2014. We hebben zes prachtige stukken geselecteerd. We horen graag van u welk stuk door moet gaan de landelijke verkiezing tijdens de Maand van de Geschiedenis. U kunt uw stem uitbrengen tot 9 september 2014. 

a. Huwelijksbijbel (WO II)
Collectienummer 0391, Inv. nr. 4996.huwelijksbijbel
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
Een bombardement op 6 oktober 1940 trof het huis van Roelof Stapel en Grietje Pranger in Enkhuizen. In 1911 had dit echtpaar een bijbel gekregen bij hun huwelijk.
Deze huwelijksbijbel is een indrukkwekkende stille getuige van een dramatische gebeurtenis tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tijdens het bombardement trof een vijandelijke granaatscherf de huwelijksbijbel. De kracht van het verdwaalde projectiel was zo groot dat het de bijbel volledig doorboorde.

Ga naar het stemformulier. 

b. Aantekeningen Meinert Mul (1672-1673)
Collectienummer 0216, Inv. nr. 1829mul
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
De Enkhuizer Meinert Mul beschreef in zijn aantekeningen het beroemde “rampjaar” 1672 en het tweede oorlogsjaar. Heel beeldend is het verslag van Mul over de executie van een Franstalige valsmunter in 1673. Deze mocht, met de strop al om de nek, een laatste woord uitspreken, maar ging wel erg lang door. De beul belette hem uiteindelijk het spreken door de strop telkens wat steviger aan te trekken.

Ga naar het stemformulier.   

c. Stoelboek (1607)
Collectienummer 0094, Inv. nr. 178.stoelboek
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
De dorpsschrijver van Binnenwijzend had duidelijk plezier tijdens het schrijven en kalligraferen van het stoelboek in 1607. Hij haalde bij de ondertekening een subtiel grapje uit. Hij schreef zijn naam achterstevoren: “ Reteip sspocaJ toorg” = Pieter Jacobss Groot.
Het stoelboek is ook historisch interessant. Het laat zien dat het dijkonderhoud nog op de oude, middeleeuwse manier was geregeld. Het dijkvak van Binnenwijzend lag bij Wijdenes. De dorpelingen kregen naar rato van hun grondbezit een stuk zeedijk toegewezen en gingen hiervoor zelf naar Wijdenes: zeer versnipperd dus. Binnenwijzend was hiermee een uitzondering. Begin zeventiende eeuw werkten veruit de meeste dorpen allang met aannemers. In 1650 werd dit zelfs verplicht en ook het toezicht op de uitvoering van de werken werd verbeterd. De “waterwolf” brak sindsdien nog maar één keer, in 1675, door de dijk.
 

Ga naar het stemformulier.   

d. De handelsoorlog tussen Hoorn en Alkmaar (1590-1591)
Collectienummer 0354, Inv. nr. 1h15.handelsoorlog
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
Ooit waren goede vaarverbindingen voor marktsteden van levensbelang. Om die te bevorderen deinsden zij er niet voor terug om concurrenten de voet dwars te zetten. Deze kaart van Spanbroek en Opmeer heeft te maken met de “koude handelsoorlog” tussen Hoorn en Alkmaar. Op de plaats van de huidige Wipbrug lag oorspronkelijk een overtoom. Deze vormde een barrière tussen de Berkmeer (linksboven) en de lager gelegen “ringvaart”, die naar de dorpen loopt. De sloot was in 1590 volledig verzand, waardoor de boeren niet meer met de schuit naar de markt in Alkmaar konden varen. De oplossing: verleg de overtoom naar het centrum van het dorp en leg op de oude plaats een sluis met wipbrug. Hoorn was hier uiteraard fel tegen en spande een proces aan bij het Hof van Holland in Den Haag. De dorpen werden in deze rechtszaak flink gesubsidieerd door… de stad Alkmaar. Met succes, Hoorn verloor.

Ga naar het stemformulier.   

e. Kaartboek met kaart van Wognum met “vredich paer” (1647)
Collectienummer 0354, Inv. nr. 65j210.vredsamich paer
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
In dit kaartboek uit 1676 staan de percelen afgebeeld die in het bezit waren van het Burgerweeshuis in Hoorn. Bij elke tekening van een perceel staan de afmetingen en de belendingen vermeld. De prachtige, kleurige afbeeldingen bij de percelen maken dit boek bijzonder. Zo staan er bomen, eenden, vogels, honden, boerderijen en molens in.
Een bijzondere afbeelding staat bij een perceel in Wognum. Onder een boom zit een vriendelijk paartje, zij heeft een blauw schort aan en hij heeft zijn hoed op zijn schoot. In een kleine cartouche staat de hartverwarmende tekst: “Vredsamich paer. Siet, hoe de eendracht soet twee harten bint tesaem, met blitschap, rust en vreed, dughdli[ck] Godt aengena[em].”

Ga naar het stemformulier.   

g. Brief van slaaf Jan Corneliszoon Decker (1724)
Collectienummer 0689, Inv. nr. 353.decker
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
Jan Dekker was nog maar een jongen van 13 toen het schip waar hij als scheepsjongen op voer werd gekaapt door een ‘Zaleese Roover’, een kaper uit Marokko. De hele bemanning werd als slaaf opgebracht. Het duurt lang, heel lang, voordat Jan eindelijk vrij komt. De onderhandelingen met Marokko lopen steeds op niets uit. Uiteindelijk komt Jan vrij in 1743, hij is dan 42 jaar oud. Tijdens zijn slavernij schrijft Jan Dekker vanuit Meknes (“Mekenes”) een aandoenlijke brief naar zijn moeder. Hierin verhaalt hij hoe het hem gaat, en vraagt om een beetje geld omdat hij in zijn eigen onderhoud moet voorzien: “Daarom versoecke ik dat mijn lieve moeder met die hulp van God en goede menschen mij belieft te help als het mogelieck is.(…) Lieve moeder mij zalieck wat geldt belieft te stueren want ik ben gelieck als een Moor soo swart. En maager als een geraemt.” 

Ga naar het stemformulier.   

Volg de voetstappen

In het Westfries Archief zijn vele verhalen over onze voorouders te vinden. Enkele verhalen zijn letterlijk terug te vinden in de straten van onze dorpen en steden. Met behulp van coördinaten, apps en een smartphone kunt u de geschiedenis benaderen in een modern jasje. Volg de voetstappen van onze voorouders met geocaching, Street Museum NL of QR!

Geocaching
Geocaching is een moderne manier van schatzoeken. Met behulp van een GPS-ontvanger gaan geocachers op zoek naar een verborgen aanwijzing of een object, waarvan alleen de gps-coördinaten bekend zijn. Het is een actieve hobby die steeds meer in opkomst is. Het Westfries Archief heeft in 2010 de geocacheserie “Uit het leven van een…” uitgezet. Het leven van de gewone West-Friezen staat hierin centraal. In iedere gemeente is een route uitgezet. Volg de voetstappen van een weeskind uit Grootebroek of die van een landmeter in de Wogmeer en probeer de eindschatten te vinden.

De verhalen en opdrachten zijn te vinden op www.geocaching.com. Naast een geocache-account heeft u een (smartphone met) GPS-ontvanger nodig. 

Street Museum NL
Meer dan 1.000 straatbeelden uit collecties van Noord-Hollandse erfgoedinstellingen zijn op te vragen via de Street Museum NL app. Deze app voor smartphones toont oude foto’s in de straten van nu. De camera van een smartphone moet allereerst op een historische plek worden gericht, daarna herkent Street Museum het straatbeeld en toont de afbeelding van vroeger in het beeld van nu. Zoek de voetstappen van de fotograaf om de ideale kijkplek te vinden zodat de historische foto over het tegenwoordige beeld valt

Wilt u meer weten? De streetmuseum-app is gratis en te downloaden via de App Store voor iPhone of de Play Store voor Android toestellen. De streetmuseum-app is ontwikkeld naar een idee van het Noord-Hollands Archief in samenwerking met Oneindig Noord-Holland. Oneindig Noord-Holland is een initiatief van Provincie Noord-Holland.

QR-codes
In de binnenstad van Hoorn zijn 23 stoeptegels te vinden met daarop een QR-code. QR staat voor Quick Response. Achter deze code zit een verhaal uit de historie van Hoorn. In samenwerking met de gemeente Hoorn, het Westfries Museum en Oneindig Noord-Holland zijn enkele bijzondere monumenten of locaties voorzien van een QR-code. Enkele locaties zijn gekoppeld aan historische routes die via www.onh.nl beschikbaar zijn gesteld, zoals de Taartarrestroute.

Om de verhalen bij de gebouwen te lezen is een mobiele telefoon nodig met een camera en toegang tot internet. Een app kan de QR-code, een soort barcode, lezen en geeft direct toegang tot de website met de achterliggende informatie.

Historie

Geschiedschrijving is nooit af. Niet alleen komt er steeds geschiedenis bij. Historici stellen nieuwe onderzoeksvragen, bestuderen andere onderwerpen dan vroeger of bekijken oude vragen vanuit een ander perspectief. Onze kijk op het verleden verandert voortdurend. Soms grijpen onderzoekers terug naar dezelfde bronnen als hun voorgangers. Daarnaast is de hoeveelheid voor onderzoek beschikbaar materiaal de afgelopen decennia enorm toegenomen. Met dank aan de archivarissen die al dit moois hebben geordend en beschreven. Van meer dan 90 procent van de archieven en collecties van het Westfries Archief is een inventaris of plaatsingslijst beschikbaar. Deze toegangen zijn op onze website gepubliceerd. Maar de website biedt zelf ook veel historische informatie.

  • In onze Schatkist valt te lezen over allerlei pareltjes in onze collectie. 
  • Onder de Thema’s staan artikelen over uiteenlopende historische onderwerpen. 
  • De Tijdlijn geeft een overzicht van belangrijke gebeurtenissen en ontwikkelingen in de geschiedenis van Westfriesland. 
  • In Volg de voetstappen maakt u met onze voorouders kennis door middel van verhalen. Dit kan met geocaching (een moderne manier van schatzoeken). Een andere manier is de Street Museum-app. Hiermee kan een smartphone QR-codes uitlezen. In Hoorn zijn deze bijvoorbeeld te vinden op stoeptegels op diverse plaatsen in de stad. Een van de verhalen gaat over het beroemde “Hoornse taartarrest” van de Hoge Raad uit 1911. 
  • Onder Werkgebied staan kaarten van de verschillende bestuurlijke en gerechtelijke indelingen in oostelijk Westfriesland in verschillende historische periodes. Onder elk tijdvak kaarten met plaatsnamen die kunnen worden aangeklikt. Van iedere plaats is zo eenvoudig een schat aan historische informatie te vinden en tevens een uitgebreid overzicht van aanwezige bronnen in het Westfries Archief.
  • In akten van notarissen bevinden zich talrijke bijzonderheden over het leven van onze voorouders. U vindt enkele in het oog springende akten onder Westfriezen bij de notaris.

 

 

 

 

lees meer: Westfriezen bij de notaris

Westfriezen bij de notaris

Al honderden jaren lang zijn notarissen actief in Westfriesland. In hun akten bevinden zich talrijke bijzonderheden over het leven van onze voorouders. Het oude notariële archief wordt vooral door onderzoekers en gevorderde genealogen geraadpleegd. Om meer mensen kennis te laten maken met deze interessante en uitgebreide bron, besteden wij op onze website aandacht aan enkele in het oog springende akten.

lees meer: Stuk van het jaar 2013

Stuk van het jaar 2013

 Studiezaal-WFA

chat loading...