• 

VH-nieuwsbrief Compareerden voor mij (juli 2022)

Nog heel even en de zomervakantie begint. Vaak wordt er gedurende de zomermaanden minder ingevoerd. Veel deelnemers genieten van een welverdiende vakantie. Ook wij, de projectleiding, zullen in de komende twee maanden vakantie opnemen. Op de berichtenpagina van het project kunt u vinden wanneer we precies afwezig zijn. Deel één van het project Compareerden voor mij is afgerond. Halverwege mei werden de laatste akten ingevoerd. Een geweldige mijlpaal, iedereen hartelijk dank! De knippers gingen druk aan de slag met het knippen van de akten voor deel twee van het project. Ondanks wat technische problemen zijn momenteel bijna alle aken geknipt en staan klaar voor de invoer. Knippers bedankt!

Op vrijdag 10 juni sloten we deel één van het project feestelijk af met een bijeenkomst op het Westfries Archief. Na de taart en een praatje bekeek de aanwezige groep projectdeelnemers mooie archiefstukken in de depots van het archief, uiteraard werden daarbij ook notariële akten bekeken. Iedereen vond de bijeenkomst erg gezellig en voor herhaling vatbaar. Wij zijn van plan vaker, zolang er geen corona-problemen zijn, dergelijke bijeenkomsten rondom mijlpalen te organiseren. Want een mijlpaal moet natuurlijk gevierd worden.

Nog een paar leuke feitje over fase één van het project. In april 2019 werd gestart met het project Compareerden voor mij. En nu, een aantal jaar later, zijn er al meer dan 800.000 namen vanuit de notariële akten doorzoekbaar op de website. U kunt de namen hier doorzoeken.

Top 5 aantal ingevoerde akten per maand:
-        Februari 2022: 4929 akten
-        Oktober 2020: 4676 akten
-        December 2021: 4616 akten
-        Maart 2022: 4607 akten
-        Januari 2022: 4430 akten

Top 5 aantal ingevoerde akten per dag:
-        20-10-2022: 244 akten
-        24-10-2020: 228 akten
-        01-03-2022: 226 akten
-        28-04-2020: 220 akten
-        15-01-2022: 2818 akten

In deel één van het project kwamen de akten voornamelijk uit de dorpen in Westfriesland. In deel twee komen de meeste akten uit Enkhuizen, Hoorn en Medemblik. De akten komen voornamelijk uit midden/einde negentiende eeuw. Maar er zijn ook akten uit het begin van de twintigste eeuw. De oude akten, uit de zestiende tot en met begin negentiende eeuw, komen in deel drie van het project aan bod.

Statistieken
Momenteel staat het metertje van de statistieken op 30% ingevoerd en gecontroleerd. Deze 30% is gebaseerd op het totaal aantal verwachtte akten van alle drie de delen van het project samen. Het is een schatting, we weten nu nog niet hoeveel akten er bijvoorbeeld in deel 3 van het project zitten. Dat wordt pas duidelijk na het knippen van de akten. We zijn van plan om het metertje aan te passen naar het aantal akten van dit deel van het project, deel 2. Binnenkort zullen de statistieken dus veranderen, dit zullen we dan uitleggen in een nieuwsberichtje.

Veelgemaakte fouten
De controleurs merken dat in het project vaak dezelfde fouten worden gemaakt. Hieronder een overzichtje met uitleg. We vragen alle invoerders dringend de invoerregels op te volgen om zo de controleurs niet onnodig veel werk te bezorgen. Twijfelt u over het nut of noodzaak van een invoerregel? Mail dan naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Plaatsnamen

• Plaatsnamen nemen we over in de huidige spelling. Vergeet niet de plaatsnamenlijst te gebruiken als hulpmiddel bij het zoeken naar de juiste spelling. Straatnamen nemen we wel letterlijk over.
• Wordt een plaatsnaam en een gemeentenaam vermeld? Noteer dan alleen de plaatsnaam. Staat álleen de gemeente genoemd, dan mag je deze wel invoeren als plaatsnaam.
• Als voor een plaatsnaam ‘onder’ staat (voorbeeld: onder Hoorn, onder gemeente Enkhuizen) voer dan niet de plaatsnaam in, het veld blijft leeg. Met ‘onder’ werd bedoeld dat de persoon of object zich bevond in bijvoorbeeld een buurtschap die viel onder de genoemde stad of dorp. De persoon of object bevond zich dus niet per se in de genoemde stad of dorp. Noteer wel bij onderwerpen het betreffende object of persoon en de plaatsnaam, bijvoorbeeld Jan Jansen onder Hoorn.
• Voeg bij een persoon alleen de woonplaats toe als deze ook daadwerkelijk bij de persoon staat. Voorbeeld: Jan Jansen uit Wognum en zijn vrouw Clara Wit. Bij Clara staat geen plaatsnaam vermeld, het veld blijft leeg. Ook al is het aannemelijk dat zij en haar man samenwoonden. Hetzelfde gaat op bij kinderen: Jan Jansen uit Wognum en zijn kinderen Jan, Klaartje en Pieter. Voer geen plaatsnamen in bij de kinderen.

Instanties

• Instanties zijn namen van bedrijven, organisaties, banken, kerkgenootschappen etc. Ook deze voeren we in. Plaats ze onder ‘onderwerpen’. Neem de naam van de instantie letterlijk over. Staat er een persoonsnaam in de instanties? Trek dan een kader om de naam en voer deze in als persoonsnaam. Noteer bij onderwerpen de volledige naam van de instantie.

Objecten

• We voeren alles in wat gebouwd is: schuren, boeten, huizen, molens, schepen. Voer geen weilanden, graslanden, boomgaarden of andere stukjes land in. Ook niet als deze een naam hebben.
• Voer kadastrale gegevens in als bijvoorbeeld B 12 of E 113, 115, 120. De woorden sectie en nummer (Sectie B nummer 12) niet toevoegen.
• Voer de omschrijving van de staatnamen in bij het onderwerp. Voorbeeld: in de akte staat het zuiderdeel van de Molenweg. Noteer als straatnaam Molenweg. Noteer bij onderwerpen het object of de persoon en vervolgens de beschrijving van de straat. Bijvoorbeeld: Jan Jansen in het zuiderdeel van de Molenweg of Huis en erf aan het zuiderdeel van de Molenweg. Neem de beschrijving in de akte letterlijk over.

Opmerkelijk
Een opmerkelijke akte uit 1904 waarin sprake is van een slavin.
Op 21 juli 1904 liet Elisabeth Maria Dignum uit Lutjebroek bij notaris Pieter Bos in Hoorn haar eerder opgestelde testament herroepen. In haar nieuwe testament laat Elisabeth vastleggen waar haar nalatenschap naar toe gaat. Ze besluit onder andere dat de Damianus Stichting te Grave 1000 gulden ontvangt om na haar overlijden gedurende tien jaar twee heilige missen per maand ‘te doen lezen tot rust mijner ziel en tot rust den ziel van mijnen overleden echtgenoot’. Elisabeth was de weduwe van Pieter Baas, ze huwden in Bovenkarspel in 1898. Pieter overleed in mei 1903.

Een flink bedrag, 300 gulden, ging ook naar het Roomsch Katholiek Parochiaal Kerkbestuur van de Heiligen Nicolaas te Lutjebroek om te besteden aan de aankoop van een groot Sint Antoniusbeeld. Verder kregen het petekind en andere familieleden ook een mooi bedrag toebedeeld in het testament. Er werden geen kinderen van het echtpaar genoemd, vermoedelijk hadden Elisabeth en haar man geen kinderen gekregen.

Het testament zelf is op zich niet zo heel opmerkelijk. Behalve dan de bepaling in punt twee van de akte. Elisabeth bepaalde dat zij na haar overlijden 300 gulden zou schenken aan Bevordering van het Liefdewerk van de Heilige Monica ‘en wel door daarmede eene slavin vrij te koopen aan wie de namen moeten worden gegeven Petronella Elisabeth Baas’. Ik heb helaas niets kunnen vinden over Liefdewerk of een connectie met slavernij.

Nederland schafte in 1859 slavernij af in Oost-Indië in de gebieden die onder direct bestuur stonden van de Nederlandse Staat. In 1863 werd de slavernij afgeschaft in de toenmalige West-Indische koloniën: Suriname en de Nederlandse Antillen. Deze jaartallen zijn ruim voor het opstellen van het testament van Elisabeth in 1904. Wereldwijd kwam slavernij nog tot ver in de twintigste eeuw voor. Onder andere in de indirect bestuurde delen van Nederlands-Indië bleef slavernij toegestaan, zo werd op Samosir in Sumatra de slavernij pas in 1914 afgeschaft. Mogelijk dat Elisabeth met haar geld een slavin in een dergelijk gebied wilde vrijkopen via Liefdewerk. Zeer vreemd is uiteraard dat een mensenleven voor een som geld kon worden gekocht en verkocht en dat de vrijgekochte slavin verplicht een naam moest dragen gekozen door een overleden vrouw aan de andere kant van de wereld.

Maar het is nooit zo ver gekomen dat met de nalatenschap van Elisabeth een tot slaaf gemaakte vrouw werd vrijgekocht. Elisabeth veranderde haar testament weer in 1906 toen zij hertrouwde met Johannes Fredericus Henneke, een koopman uit Alkmaar. De bepaling over Liefdewerk en de slavin werden geschrapt. In haar nieuwe testament staan nog meer veranderingen, helaas zonder uitleg waarom Elisabeth besloot tot deze veranderingen.

Elisabeth overleed op 69-jarige leeftijd in Alkmaar op 28 september 1919. Haar echtgenoot Johannes overleed pas vele jaren later op 86-jarige leeftijd in 1950.

De akte van 21 juli 1904 kunt u hier terugvinden, de akte staat op scan 116 en 117.
De akte van 22 oktober 1906 kunt hier terugvinden, de akte staat op scan 113 en 114.