Westfriezen bij de notaris
Al honderden jaren lang zijn notarissen actief in Westfriesland. In hun akten bevinden zich talrijke bijzonderheden over het leven van onze voorouders. Het oude notariële archief wordt vooral door onderzoekers en gevorderde genealogen geraadpleegd. Om meer mensen kennis te laten maken met deze interessante en uitgebreide bron, besteden wij op onze website aandacht aan enkele in het oog springende akten.
Bruidspenning gevraagd
Een bruiloft kenmerkt zich door rituelen en oude gebruiken. Een van deze oude rituelen is de bruidsopeising. Het is nu een onbekend ritueel, maar in de zeventiende eeuw was het nog springlevend. Al kon het toen ook al rekenen op veel kritiek.
Bij bruidsopeising werd een pasgetrouwd paar vlak na de huwelijkssluiting door een groep jongemannen tegengehouden. De bruid werd vastgehouden en onder veel rumoer en gejoel werd een bruidspenning geëist. Wanneer de groep mannen deze had ontvangen, dan mocht de bruid weer gaan. De bruidspenning bestond vaak uit bier, wijn of sterke drank.
de handtekeningen en de ‘merken’ van de getuigen
De kerkenraad en de overheid waren niet te spreken over dit gebruik. Het leidde vaak tot opstootjes en dronkenschap. Dit is mogelijk de reden waarom een groep mannen in februari 1680 een akte lieten opstellen voor de notaris van Avenhorn. Ruim een week daarvoor had de groep mannen een bruidspenning geëist terwijl ze een bruid vasthielden in Grosthuizen. Maar, zo lezen we in de akte, het verliep allemaal vreedzaam en netjes. Zonder ‘eenige hostiliteyten’. Het is maar de vraag of het bruidspaar daar hetzelfde over dacht.
Wilt u meer lezen? Klik dan hier.
De scans van deze akte kunt u hier terugvinden, de akte staat op scan 255 en 256.
Slaande ruzie om twee lammeren
In mei 1723 komt Volkert Groen een woedende Jan Claasz. Galis tegen op zijn land in Westwoud. Met een stok in zijn hand joeg de oud-burgemeester achter de beesten van Volkert Groen aan. En Galis ging niet alleen achter de dieren aan, ook Groen werd opgejaagd door de woedende Galis. Groen moest Galis met een ‘deel’, een plank, van zich af houden. Toen Galis deze vervolgens op de grond neergooide, werd hij geslagen op zijn hoed en schouder. Er ontstond een gevecht waarbij de heren elkaar rake klappen uitdeelden. Op het moment dat Groen Galis stevig bij de haren greep, werden ze uit elkaar gehaald door twee toegesnelde bewoners van het dorp.
Een bedroefde grootvader
Ruzies en geschillen komen in de beste families voor, ook in vroegere tijden. Dat blijkt wel uit een testament van Dirk Houttuin (1659-1744). Dirk was in zijn woonplaats Medemblik een gezagsdrager met veel invloed, een man die waarde hechtte aan reputatie en eer. Mogelijk legde de familiegeschiedenis extra gewicht in de schaal want zijn eigen vader en grootvader hadden hun leven voor het land gegeven. De laatstgenoemde, kapitein Adriaan Dirksz Houttuin, sneuvelde tijdens de roemruchte Vierdaagse Zeeslag in 1666.
Een huilend kind en een slechte min
Lange tijd was het gebruikelijk, vooral in de hogere lagen van de samenleving, om een pasgeboren kind uit te besteden aan een min. De min voedde en verzorgde het kind. De min kon bij de ouders intrekken, maar het gebeurde ook dat de min het kind meenam naar haar eigen huis.
De naaister en de dienstmeid
Jan Ackerman en Marij Maartens, een naaister, kwamen allebei uit Andijk en ze waren verloofd. Jan vertelde Marij dat hij haar ‘noit soude verlaten tot in der eeuwigheijt’. Hij zou zelfs niet bij haar weg gaan als iemand ‘met een swaart boven zijn hooft’ stond. Om hun liefde te bevestigen, besloten ze te trouwen. Rond kerst 1725 ging Jan met zijn achterneef naar de secretaris van Stede Grootebroek om het huwelijk aan te kondigen. Helaas kond de secretaris dit nog niet goedkeuren, Jan had toestemming van zijn voogden nodig voordat hij mocht trouwen. Maar dat zou vast wel goed komen. Ze waren immers al verloofd.
