Aanwinsten juli 2025

In de maand juli mocht het Westfries Archief weer een aantal schenkingen ontvangen: het manuscript van de kroniek van Pieter Swart uit Andijk, archiefstukken van de vereniging ‘Moederlijke Weldadigheid Hoorn’, en documenten van de familie Van der Linden van Sprankhuizen uit Ursem. 

Manuscript kroniek Andijk Pieter Swart 

Deze maand heeft het Westfries Archief het manuscript van de Kroniek van Andijk van Pieter Swart (1814-1872) mogen ontvangen. Pieter Swart was de betovergrootvader van de schenker, en het manuscript is via vererving in diens bezit gekomen.

In de Kroniek van Pieter Swart uit Andijk staan verhalen en verslagen van de landbouwer zelf. Hij woonde in de Bangert en schreef over het dagelijkse leven op de boerderij. De kroniek beschrijft onder andere de oogst, droogte, natte zomers en andere zorgen van landbouw- en veeteeltbedrijven.

Daarnaast deelt Swart zijn gedachten over grotere gebeurtenissen in de wereld, zoals oorlogsgeweld. Zijn katholieke achtergrond klinkt daarbij duidelijk door in zijn beschouwingen.

De kroniek is geschreven in een eenvoudig en soms gebrekkig taalgebruik, wat het tegelijk authentiek en bijzonder maakt.

Benieuwd naar de volledige inhoud van de kroniek? 
Bekijk de uitgave Kroniek van Pieter Swart in Andijk van 1814 tot 1872, in deze uitgave is de kroniek getranscribeerd door P.J. Koopman in 1996.

Moederlijke Weldadigheid Hoorn

Het Westfries Archief heeft een aanvulling geschonken gekregen van de vereniging ‘Moederlijke Weldadigheid Hoorn’. Doordat de vereniging is opgeheven, is met deze schenking het archief compleet.

De Moederlijke Weldadigheid Hoorn was een liefdadige vereniging die steun bood aan kraamvrouwen en hun pasgeboren kinderen. Buurtmoeders bezochten aanstaande moeders thuis om te beoordelen wie hulp kon gebruiken. Daarvoor golden duidelijke voorwaarden: een vrouw moest wettig gehuwd zijn, minstens één levend kind verwachten, een echtgenoot hebben die niet meer dan vier gulden per week verdiende, en het gezin moest al vier jaar in Hoorn wonen.

Wie in aanmerking kwam, kreeg na de bevalling een kraampakket met onder andere een hemd, een laken en luiergoed, plus 1,50 gulden. Dit bedrag moest netjes worden besteed. De buurtmoeders, vaak vrouwen uit de betere kringen, fungeerden als vertrouwenspersonen en werkten nauw samen met de kerkenarmvoogden.

De vereniging werkte bescheiden en hield alles nauwkeurig bij, van uitgedeelde pakketten tot vergaderverslagen. De koningin was beschermvrouwe en schonk jaarlijks een gift.

Vanaf de jaren zestig nam de vraag af door de opkomst van sociale voorzieningen. De vereniging ging zich daarna richten op andere vormen van hulp.

Voor verdere interesse in de geschiedenis van de vereniging en haar archief ga naar:

Toegang 0520: Vereniging ‘Moederlijke Weldadigheid’ Hoorn
Of
M. Havermans-Dikstaal, De Maatschappij van de Moederlijke Weldadigheid te Hoorn opgericht in 1829, Hoorn (Westfries Museum),1987.

Van der Linden van Sprankhuizen

Ook zijn er archiefstukken geschonken van de familie Van der Linden van Sprankhuizen uit Ursem. Een bijzonder onderdeel is de Proeve eener Heidelbergschen Catechismus uit 1825, geschreven door Johannes van der Linden van Sprankhuijzen (1795-1849) uit Kantens. Hij verhuisde later naar Ursem en werd predikant, eerst in Sijbekarspel en daarna in Ursem.

Bij de schenking zit ook een register met uitgaven voor de weeskinderen Van der Linden van Sprankhuizen geboren tussen 1852-1867. Zij verloren hun vader, Johannes van der Linden van Sprankhuizen (1828-1874), in 1874 en kwamen toen in het weeshuis in Ursem terecht. Hierin zijn gegevens en uitgaven van de kinderen geregistreerd.

Tekening C.P. Visser

Aangekocht door de Stichting Vrienden van het Westfries Archief: een levendige en kleurrijke tekening van kunstenaar Christiaan Pieter Visser (1825-1894), afkomstig uit Hoorn. De voorstelling toont een schietwedstrijd buiten landsdijk te Hoorn.

Visser stond vooral bekend om zijn stadsgezichten en landschappen. Deze tekening neemt een bijzondere plaats in binnen zijn oeuvre, doordat het tafereel zich niet in de stad, maar juist in het buitengebied afspeelt. Het Westfries Museum bezit eveneens meerdere werken van deze kunstenaar.

Maria Bernadetteschool Medemblik

In verband met de verbouwing van de Maria Bernadetteschool in Medemblik is er archiefmateriaal verzameld en geschonken aan het Westfries Archief. De collectie bestaat uit stukken met betrekking tot diverse gehouden jubilea, jaarrapporten, kasboeken en notulen van de school.

Daarnaast zijn er oude rekeningen uit circa 1830 aangetroffen, afkomstig van de Martinuskerk in Medemblik. Deze vormen een waardevolle aanvulling op het bestaande kerkarchief in de inventaris van het Westfries Archief. (Toegang 0748)

Jaarboekjes Historisch de Weere

De boekjes bevatten verhalen over de geschiedenis van De Weere, met onderwerpen als lokale families, bedrijven, verenigingen en andere herkenbare plekken uit het dorp. Ook de ontstaansgeschiedenis van De Weere komt aan bod. De verhalen worden ondersteund met foto’s die het verleden tot leven brengen.

Uitgaven van: 2015, 2017, 2021–2024.

Eigendomsbewijzen van Westwoud en omstreken

Akten en enkele bijbehorende kaarten betreffende bezit van stukken land in Westwoud en omgeving, uit de periode 1884-1973. De stukken geven een mooi beeld van grondeigendom en -overdracht in het landelijk gebied rond Westwoud.

Het Westfries Archief krijgt regelmatig schenkingen aangeboden. Soms door organisaties die hun archieven willen overdragen. Maar vaak zijn het particulieren die foto’s of documenten aanbieden die vanwege een historische waarde in een archiefbewaarplaats thuishoren. Het Westfries Archief beschikt over faciliteiten om deze documenten onder de juiste condities duurzaam te bewaren. Daarnaast zorgt het Westfries Archief ervoor dat het verworven archief voor onderzoeksdoeleinden beschikbaar wordt gesteld aan een groter publiek.