Hoornse kaasarchieven beschikbaar
20-06-2025
In het Westfries Archief is onlangs een groot inventarisatieproject afgerond. Het betreft de archieven van de bekende voormalige kaasbedrijven aan de Bierkade 4 en Appelhaven 6-7:
De oudste stukken dateren uit de late achttiende eeuw, de jongste uit de jaren 1960. De totale omvang bedraagt zo’n 50 strekkende meter archief. Hiermee komt een belangrijke informatiebron over de economische geschiedenis van Hoorn en Westfriesland beschikbaar voor onderzoekers.
De drie Hoornse bedrijven kennen een lange geschiedenis. De grondleggers waren Klaas Harshoorn de Jong, Tjepke Kroon en Hendrik Reinerszoon de Vries. Ondernemers die zich ook bestuurlijk inzetten voor de samenleving. De Jong vervulde van 1859 tot 1886 het ambt van burgemeester in zijn woonplaats Hoogkarspel. Kroon maakte zich van 1860 tot 1881 verdienstelijk als wethouder van Hoorn. De Vries zat van 1849 tot zijn dood in 1867 lid van de Hoornse gemeenteraad.
De bedrijven opereerden in de negentiende eeuw al internationaal met contacten in Europa (Spanje, België, Frankrijk en Engeland), Afrika en Noord- en Zuid-Amerika. Ooit was Hoorn het centrum voor kaasaanvoer van tonnen kaas van West-Friese boeren. De kaasmarkt op de Roode Steen was veel te klein om al die handel uit te stallen.
Uiteindelijk bleef alleen de N.V. K.H. de Jong over na de overname van beide andere bedrijven. Tot 1984 was het bedrijf gevestigd in de statige gebrouwen aan de Appelhaven en Bierkade met welluidende namen als ‘De Zon’, ‘Gouda’ en ‘Alkmaar’.
De papieren nalatenschap van “De Jong” werd al in 1984 opgehaald. Collega Jan de Bruin zorgde er samen met onze in 2016 overleden collega Piet Boon voor dat het waardevolle archiefmateriaal niet verloren ging. Dat was nog een hele klimpartij met ladders, want de zware boeken lagen voor een groot deel op hoge planken opgestapeld.
De inventarisatie, een enorme klus, is uitgevoerd door Anjo Galiart van ArchiefBC uit Uitgeest. Een jaar lang liet hij in opdracht van het Westfries Archief duizenden balansen, groot- en kasboeken en andere financiële stukken en correspondentie door zijn vingers glijden. Oud-directeur Bert Kroon, inmiddels 97, werd uitgenodigd om de afronding van het project met ons te vieren. Hij sneed zelf een fraaie taart aan, versierd met het het logo van Discus. Onder die naam exporteerden eerst “Kroon” en naderhand “De Jong” duizenden platte dozen smeerkaas met daarin zes driehoekige blokjes die in de vorm van een discus naar Engeland, België en Frankrijk.
Bekijk ook eens
Bekijk alle
